L’otra perspectiva

Üna duonna creativa e ferma cun bgers ans d‘ingaschamaint artistic per la natüra e la creaziun ho survgnieu l’an 2014 in arcugnuschentscha da sia lavur fotografica in Engiadina il Premi culturel da Puntraschigna. Tuot in sia vita ho Jetti Langhans fat cun ün’intensited da 150 pertschient. Eir sia lavur fotografica reflectescha quist ingaschamaint absolut. L‘Engiadinaisa da tscherna premieda cun ragischs bernaisas es purtedra dal Premi culturel da Puntraschigna 2014. Scha da sted ubain d’inviern: Già bodezzas la bunura d’eira Jetti Langhans in gir, suvenz in sieu „triangul d’or“ traunter Puntraschigna, Samedan e Schlarigna, ed ho fat fotografias  impreschiunantas da la natüra e da la cuntredgia. Las megldras da quellas ho ella integro in sias vainch revistas audiovisuelas, vaira ouvras d’art audiovisuelas, per las quelas ella ho arvschieu tar festivals europeauns innumbrabels premis, traunter oters il "Grand Prix d’Europa", la pü granda arcugnuschentscha per revistas audiovisuelas sül continent.

Jetti Langhans
L’otra perspectiva sülla creaziun

L’Engiadinaisa da tscherna, creschida sü a Berna, ho dapü cu 10‘000 diapositivs cun fotografias da natüra fascinantas in sieu archiv, chi sun per granda part gnidas fattas la bunura bod illa natüra intuorn Puntraschigna. Arcugnuschentscha internaziunela culla segua da purtrets estetics ed impreschiunants ho ella survgnieu cull’elavuraziun da las ouvras medielas premiedas scu revistas audiovisuelas. 

"Mieu stimul per mia lavur d’eira la schmüravaglia davart la creaziun".

Il tema centrel ill’ouvra da Jetti Langhans es sia relaziun culla natüra. "Mieu stimul per mia lavur d’eira la schmüravaglia davart la creaziun. Que ch’eau d’he resentieu uschè ferm, d’he in mincha cas vulieu der inavaunt e partir cun oters", declera la fotografa cun intaunt 77 ans. Eir scha que as trattaiva da criticher il maungel da resguard da l’umaun invers la natüra e da tematiser per exaimpel la guerra atomara, ho Langhans lavuro be cun bellas fotografias da la natüra ed ho profito da la fuorma narrativa da la parevla. "Scha’s confruntescha a la glieud ün ad ün cun ün chapitel trist, alura suvenz nun acceptane quelo. Cun purtrets estetics e paquetto in üna parevla, a’s ho megldras schanzas da render attent a circunstanzas insupportablas e da pretender ün agir da granda respunsabilited a reguard la creaziun."

Mieu stimul per mia lavur d’eira la schmüravaglia plain veneraziun davart la creaziun.

Güst i’ls ultims ans da lavur sun naschidas las revistas audiovisuelas las pü raffinedas: atmosferas da natüra, chi vaun surour üna a l’otra e‘s zuoglian, demuossan l’ögl sgür da la fotografa. La musica tschernida insembel culs purtrets reflectan il sentimaint sgür e tschert per la musica, specielmaing pels cumponists russ. E cun commentars discrets vain transpurto l’essenziel da sias infurmaziuns. Intaunt cha’s gniva i’ls ans 80 e 90 regulermaing i’l giodimaint da nouvas producziuns, es que a partir da l’an 2005 dandettamaing gnieu quiet intuorn Jetti Langhans. Pervi d’ün fos muvimaint cun fotografer sül Lej da Segl dschiet, nun ho ella pü chatto inavous a las forzas da pü bod. Üna forza, chi vess fat dabsögn per purter l’equipamaint da fotografer pesant. "Cullas ultimas fotografias, ch’eau d’he fat dal 2005 sül Lej da Segl, d’he fat la revista audiovisuela "Moor Poesie". L’ultima revista audiovisuela es gnida musseda a la consegna dal premi, insembel culla revista "Licht wirft keine Schatten" da l’an 2002. Üna perioda da vita es ida a fin. E "Moor Poesie" d’eira definitivmaing l’ultima revista audiovisuela da Jetti Langhans. Sieu equipamaint da fotografer ho’la a chesa per mauns, ma "quista perioda da mia vita es uossa definitivmaing passeda".

Text da Marie Claire Jur, Posta Engiadinaisa gün 2014

Presseschau Jetti Langhans von 1999 bis 2014